Πώς η πρακτική άσκηση στο Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Κύπρο μπορεί να βοηθήσει έναν νεαρό απόφοιτο πανεπιστημίου

« Μία εμπειρία που σου ανοίγει τα μάτια και σου αλλάζει τη στάση σου προς τη ζωή»
« Έμαθα για προβλήματα τα οποία δεν θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι υπήρχαν»
« Ήταν πραγματική ικανοποίηση να είμαι σε θέση να βοηθώ άλλους ανθρώπους»
« Η εμπειρία του να μπορείς να κάνεις τη διαφορά είναι σπουδαία ανταμοιβή»
« Ανεκτίμητο εργαλείο για να κτίσει κανείς καριέρα στις διεθνείς σχέσεις»

Πρόκειται για ορισμένα από τα σχόλια που έκαναν νεαροί απόφοιτοι ή τελειόφοιτοι φοιτητές όταν ερωτήθηκαν για την εμπειρία τους ως ασκούμενοι στην Αντιπροσωπεία στην Κύπρο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Η Ύπατη Αρμοστεία άρχισε να δέχεται αιτήσεις για πρακτική άσκηση από τον Μάρτιο του 2006 από τελειόφοιτους ή απόφοιτους πανεπιστημίων στους τομείς των πολιτικών επιστημών, διεθνών σχέσεων, νομικής, κοινωνικής εργασίας, κοινωνιολογίας, ανθρωπολογίας, δημόσιας πολιτικής, κλπ. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι βεβαίως το ενδιαφέρον σε ανθρωπιστικά θέματα και δραστηριότητες, ενδιαφέρον σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διεθνούς δικαίου, ή στο έργο των Ηνωμένων Εθνών.

Κατά τη διάρκεια τους τελευταίου 1 ½ χρόνου, 13 νεαροί ακτιβιστές, κυρίως μη-Κύπριοι, προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στην Ύπατη Αρμοστεία για τουλάχιστον 3 μήνες. Όλοι βρήκαν την εμπειρία εποικοδομητική, ενώ παράλληλα ήταν ιδιαίτερα σημαντική η συνεισφορά τους στους πενιχρούς πόρους της Ύπατης Αρμοστείας και στο έργο της προς τους περίπου 900 πρόσφυγες και 10,000 αιτούντες άσυλο στην Κύπρο.


Βοήθεια για σταδιοδρομία σε διεθνή οργανισμό

«Σημαντική εμπειρία για κάποιον που θέλει καριέρα σε διεθνή οργανισμό» αναφέρει ο Γκέοργκ, 20 χρονών από τη Γερμανία, απόφοιτος διεθνών σχέσεων, νομικών και οικονομικών σπουδών. Ύστερα από ένα χρόνο εργασίας στο δημόσιο τομέα στη χώρα του, ο Γκέοργκ έκανε αίτηση σε διάφορους οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών και κλήθηκε σε πολλές συνεντεύξεις.

Παρά το γεγονός ότι δεν πληρώνονται, μετά το πέρας της πρακτικής τους εκπαίδευσης και με βάση την απόδοσή τους, η Ύπατη Αρμοστεία ετοιμάζει μία συστατική επιστολή για την περίοδο της άσκησης και αναφορικά με την επίδοσή τους στα καθήκοντά τους, η οποία σύμφωνα με τον Γκέοργκ μπορεί να δώσει βάσιμες ελπίδες για σταδιοδρομία σε ένα διεθνή οργανισμό.

«Η πρακτική μου εξάσκηση στο Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας συνεχίζει να με βοηθά στις αιτήσεις για εργασία που υποβάλλω στο παρών στάδιο. Λόγω του μεγάλου συναγωνισμού στην αγορά εργασίας, όλες οι θέσεις εργασίας στο σύστημα Ηνωμένων Εθνών προϋποθέτουν, αν και όχι ρητά, προηγούμενη εμπειρία, είτε ως ασκούμενος είτε ως εργαζόμενος, σε οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών… Γνώση του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών καθώς και πρακτική εμπειρία σε πολυπολιτισμικό και διεθνές περιβάλλον είναι απαραίτητη προϋπόθεση για ανεύρεση εργασίας στα Ηνωμένα Έθνη»

Για την Ελένη, 26 , Ελληνοαμερικανίδα υπήκοο, φοιτήτρια στο Fletcher School of Law and Diplomacy του Tufts University, η πρακτική της άσκηση αυτό το καλοκαίρι στην Ύπατη Αρμοστεία καθόρισε τα επόμενα της βήματα: « Προκάλεσε το ενδιαφέρον μου για τις νομικές πτυχές της νομικής προστασίας και στόχος μου θα είναι η επαγγελματική σταδιοδρομία στον τομέα αυτό»

Για όσους απόφοιτους δεν έχουν ακόμα αποφασίσει την επαγγελματική τους πορεία, η Ελένη έχει μια συμβουλή: «Άσκηση στην Ύπατη Αρμοστεία είναι η καλύτερη πρακτική εμπειρία για όσους φοιτητές ενδιαφέρονται για καριέρα σε διεθνείς σχέσεις, διεθνές δίκαιο και ανθρωπιστικά θέματα. Λίγοι μήνες στην Ύπατη Αρμοστεία είναι σίγουρο ότι θα ακονίσουν τα ενδιαφέροντα αλλά και τις ικανότητές σας.»


Ουσιαστική εργασία

Πρακτική εξάσκηση σίγουρα δεν σημαίνει χρήση της φωτοτυπικής μηχανής, αλλά αντίθετα σημαίνει ουσιαστική εργασία σε στενή συνεργασία των υπαλλήλων της Υπάτης Αρμοστείας.

«Από την πρώτη κιόλας μέρα, μου ανέθεσαν συγκεκριμένα καθήκοντα. Μου συμπεριφέρθηκαν σαν να ήμουν κανονικός υπάλληλος» αναφέρει ο Γκέοργκ, του οποίου τα βασικά καθήκοντα κατά την διάρκεια των 3 ½ μηνών άσκησης ήταν να διενεργεί επισκέψεις στα διάφορα κρατητήρια στην Κύπρο προκειμένου να συλλέγει πληροφορίες για κρατούμενους αιτούντες άσυλο, για τους λόγους κράτησής τους καθώς και για τις συνθήκες κράτησής τους και στην συνέχεια να αναφέρει τα ευρήματά του στον υπεύθυνο για την εποπτεία του.

Επίσης και για την Ελένη ισχύει το ίδιο:
«Κυρίως στην Κύπρο, οι ασκούμενοι εμπλέκονται σε σημαντικό βαθμό σε ουσιαστική εργασία. Οι υπάλληλοι του γραφείου ενδιαφέρονται να διασφαλίσουν ότι η άσκηση θα είναι μία επικερδής από άποψη γνώσεων εμπειρία, κατά ην οποία οι ασκούμενοι έχουν κάποια πρωτοβουλία κινήσεων στα θέματα που θα χειριστούν» , αναφέρει, η οποία το περασμένο καλοκαίρι εργάστηκε ως ασκούμενη στην Αθήνα, στο Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες.


Λεπτομερής καθοδήγηση και εποπτεία από το προσωπικό του γραφείου.

Κατόπιν υποβολής αίτησης για πρακτική εκπαίδευση και αφού επιλεχθούν, οι ασκούμενοι εργάζονται είτε στον τομέα Νομικής Προστασίας ή στον Τομέα Ενημέρωσης/Ανάπτυξης Πόρων ή σε άλλα συγκεκριμένα θέματα, κάτω υπό την στενή επίβλεψη υπαλλήλου του γραφείου, ο οποίος είναι και υπεύθυνος να καθοδηγεί με λεπτομέρεια τον ασκούμενο στα καθήκοντα που του ανατίθενται.
Η λεπτομερής καθοδήγηση είναι αναγκαία τόσο για τον ασκούμενο όσο και για το γραφείο. Οι μεν ασκούμενοι θα αποκομίσουν πρακτική και θεωρητική γνώση, το δε γραφείο θα διατηρήσει το επίπεδο ποιότητας προστασίας των προσφύγων και αιτούντων άσυλο.

Ωστόσο, αφού αναλάβουν τα καθήκοντα που τους ανατίθενται και αφού γίνει η βασική εκπαίδευση, αναμένεται από τους ασκούμενους να εργάζονται ανεξάρτητα.


Άσκηση στον τομέα προστασίας των προσφύγων

Η εργασία στον τομέα της προστασίας των προσφύγων, που είναι και ο πυρήνας του έργου της Ύπατης Αρμοστείας, περιλαμβάνει σωρεία δραστηριοτήτων οι οποίες στην περίπτωση της Ελένης της έδωσαν την «σπάνια ευκαιρία να γνωρίσει από πρώτο χέρι τη δουλειά ενός μεγάλου διεθνούς οργανισμού»

Το βασικό καθήκον της Ελένης ήταν να παρευρίσκεται στις συνεντεύξεις των Ιρακινών αιτούντων άσυλο στην Υπηρεσία Ασύλου, να καταγράφει λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο γίνονταν οι συνεντεύξεις και στην συνέχεια να δίνει σχετική αναφορά στον υπεύθυνο του γραφείο για τα θέματα αυτά. Παράλληλα, χειρίστηκε και πολλά άλλα θέματα τα οποία προέκυπταν σε καθημερινή βάση, όπως νομική έρευνα και σύνταξη νομικών κειμένων μέχρι και παρεμβάσεις σε αρμόδιους φορείς για την υποστήριξη των δικαιωμάτων συγκεκριμένων προσφύγων και αιτούντων άσυλο.
Για σκοπούς διεκπεραίωσης των καθηκόντων της, η Ελένη χρειάστηκε συγκεκριμένα να προβεί σε εκτεταμένη έρευνα αναφορικά με τις συνθήκες στις χώρες καταγωγής συγκεκριμένων χωρών προέλευσης αιτούντων άσυλο, αναφορικά με διεθνή και Ευρωπαϊκό δίκαιο σε θέματα ασύλου καθώς επίσης και έρευνα σχετικά με τις εθνικές νομικές ρυθμίσεις που επηρεάζουν πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο.


Άσκηση στον Τομέα της Ενημέρωσης του Κοινού και Ανέγερσης Πόρων (Fundraising)

Μία σωστά ενημερωμένη και ευαισθητοποιημένη κοινή γνώμη είναι απαραίτητη προκειμένου να διασφαλιστεί καλύτερη προστασία για τους πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Επομένως, όλες οι δραστηριότητες στους τομείς Ενημέρωσης και Ανέγερσης Πόρων αποσκοπούν στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού και στην αποτροπή ξενοφοβικών τάσεων και στερεοτύπων που μόνο προσθέτουν στην τραυματική εμπειρία που έχουν βιώσει οι πρόσφυγες.

Η Ντάνα, 23, Κυπριακής και Ιρανικής υπηκοότητας, απόφοιτη κοινωνικής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, School of Oriental and African Studies, και επί του παρόντος σε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Κολούμπια αναφέρει: « η εργασία μου στον τομέα της ενημέρωσης με έκανε να δοκιμάσω να αλλάξω κάποια στερεότυπα και προκαταλήψεις και να βοηθήσω στην ενημέρωση για ένα θέμα το οποίο συχνά ξεχνιέται».

Η συνεισφορά της περιλάμβανε μία σειρά καθηκόντων, από βοήθεια για την εκστρατεία « Hope» (Ελπίδα) του Γραφείου, μία εκστρατεία ενημέρωσης και ανέγερσης πόρων, μέχρι και συνεντεύξεις με πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο για σκοπούς σύνταξης άρθρων και απόψεων σχετικά με προσφυγικά θέματα, καθώς επίσης και βοήθεια στην διοργάνωση εργαστηρίων για μαθητές στα σχολεία.

Άλλα καθήκοντα τα οποία μπορεί να αναλάβουν ασκούμενοι του τομέα αυτού είναι συμμετοχή στη διοργάνωση δραστηριοτήτων στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων, έρευνα για σκοπούς σύνταξης άρθρων, δελτίων τύπου και απόψεων σε σχετικά θέματα. Επίσης ασκούμενοι με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ζήλο μπορούν να παρέχουν εισηγήσεις για καινοτόμες δραστηριότητες στον τομέα αυτό.

Άσκησης στον τομέα της ενημέρωσης δεν εμποδίζει ανάμειξη και στον Τομέα Προστασία, και αντίθετα. Η Ντάνα εργάστηκε και στους δύο τομείς και το αποτέλεσμα για την ίδια ήταν εξίσου κερδοφόρο: «Είτε εργασία στον τομέα προστασίας είτε στον τομέα ενημέρωσης, είδα τις προσπάθειές μου να επιφέρουν την «Αλλαγή» σε κάποια ατομική υπόθεση, είτε παρέχοντας συμβουλή, είτε φέρνοντάς τους σε επαφή με δικηγόρους, είτε απλά ακούγοντάς τους.»


Μπορείς να κάνεις τη διαφορά/Εμπειρία που ανταμείβει.

Όλοι οι ασκούμενοι θεωρούν ότι βγήκαν κερδισμένοι από την εμπειρία τους αυτή, ο καθένας με το δικό του συγκεκριμένο τρόπο.

Κοιτάζοντας πίσω στις πρώτες ημέρες της άσκησής της οι Ντάνα θυμάται: «Όταν άρχισα δεν ήμουν και τόσο σίγουρη για τη Διαφορά που θα μπορούσα να επιφέρω, σε σχέση για παράδειγμα με το UNHCR στο Νταρφούρ ή στο Ιράκ, αλλά στην πορεία κατάλαβα ότι ακόμα και σε ένα φαινομενικά ήρεμο περιβάλλον, όπως είναι η Κύπρος, οι αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες αντιμετωπίζουν προβλήματα και δυσκολίες και κάνουν καθημερινά το δικό τους αγώνα. Επίσης κατάλαβα ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι μέρος της κοινωνίας μας και ότι δεν θα πρέπει να περιθωριοποιούνται.»

Προσεγγίζοντας την εμπειρία της από μία ευρύτερη σκοπιά, η Ντάνα προσθέτει: « Η εμπειρία μου στην Ύπατη Αρμοστεία ήταν πολύ εποικοδομητική, όχι μόνο επειδή έμαθα από πρώτο χέρι για το σύστημα ασύλου στην Κύπρο καθώς και τις προκλήσεις του, αλλά επίσης επειδή μου έδωσε τα εφόδια να θέλω να επιφέρω την αλλαγή στην δική μας κοινωνία. Πολλοί από εμάς σπουδάζουμε στο εξωτερικό, αλλά αυτό δεν θα πρέπει να στερήσει τη δική μας κοινωνία από ενεργούς νεαρούς πολίτες, οι οποίοι επιλέγουν να επιστρέψουν πίσω και να προσφέρουν με ανθρωπιστικό τρόπο στην κοινωνία – κυρίως όταν το θέμα του ασύλου και της μετανάστευσης είναι τόσο καίριο στις μέρες μας»

Για τον Γκέοργκ, του δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσει τις δυναμική του « Παρά το γεγονός ότι είναι μία δουλειά με συνεχείς προκλήσεις, και ψυχολογικά δύσκολη, κατάλαβα τι μπορούσα να κάνω, μου έδειξε ποια είναι τα όριά μου». Για το Στέφαν, τον 27χρονο πολύγλωσσο Ελβετό, η άσκηση στην Ύπατη Αρμοστεία «διεύρυνε την αυτοπεποίθηση του κατά την διεκπεραίωση των καθηκόντων του»

Για την Αλεξάνδρα, την Κύπρια νεαρή φοιτήτρια της ανθρωπολογίας που αποφάσισε να περάσει τις καλοκαιρινές της διακοπές ως εθελόντρια στο γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας, η εμπειρία της «άνοιξε τα μάτια και της άλλαξε τη ζωή… ήρθα αντιμέτωπη με προβλήματα τα οποία ουδέποτε φανταζόμουν ότι υπήρχαν… Άκουσα και ένιωσα την πολυπολιτισμική σύνθεση της Κύπρου και κατάλαβα ότι δεν καθιστούν κανένα κίνδυνο ούτε για τη γλώσσα μας ούτε για τον πολιτισμό μας. Μία εμπειρία που με βοήθησε να γίνω πιο ενημερωμένη και πιο ευαισθητοποιημένη, και επομένως καλύτερος πολίτης. Τη συνιστώ σε όλους τους Κύπριους, χωρίς κανένα δισταγμό.»

Αν κι εσείς ενδιαφέρεστε για πρακτική άσκηση στην Αντιπροσωπεία στην Κύπρο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, στείλτε μας το βιογραφικό σας στο cypni@unhcr.org