UNHCR Representation in Cyprus

ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ


Γενικές εισηγήσεις

1. Διαμόρφωση μίας ενιαίας, ενδελεχούς και πλήρους πολιτικής όσον αφορά την ένταξη Πολιτών Τρίτων Χωρών (ΠΤΧ)τόσο σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

2. Τοποθέτηση της πολιτικής για την ένταξη των προσφύγων στο πλαίσιο της ευρύτερης πολιτικής για την ένταξη των ΠΤΧ, έχοντας υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες των προσφύγων.

3. Συμμετοχή και προσώπων με συμπληρωματική προστασία καθώς και με ανθρωπιστικό καθεστώς στα προγράμματα ένταξης προσφύγων.

4. Ενημέρωση προσφύγων, κατόπιν αναγνώρισής τους, για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους και προώθηση της συμμετοχής τους σε ένα ενδελεχώς σχεδιασμένο πρόγραμμα το οποίο θα στοχεύει στη διευκόλυνση της ένταξή τους στην Κύπρο.


Εισηγήσεις στον Τομέα της Ενημέρωσης του κοινού

5. Θα μπορούσε να οργανωθεί μία εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού αναφορικά με το γεγονός ότι ζουν στην Κύπρο αναγνωρισμένοι πρόσφυγες, οι οποίοι έχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις.

6. Θα μπορούσε να εκδοθεί ένα επίσημο ενημερωτικό φυλλάδιο που να περιλαμβάνει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των προσφύγων στην Κύπρο και τους λόγους για τους οποίους το καθεστώς του πρόσφυγα δίνεται σε ένα άτομο. Στην συνέχεια το εν λόγω έντυπο θα πρέπει διανεμηθεί με αποτελεσματικό τρόπο, γεγονός που προϋποθέτει σωστή οργάνωση.

7. Προς διευκόλυνση της πρόσβασης και της επικοινωνίας των προσφύγων με τις βασικότερες υπηρεσίες, κυβερνητικές και μη, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα σχήμα διαμεσολαβητή. Μη- Κυβερνητικοί Οργανισμοί καθώς και άλλοι φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών θα μπορούσαν, με την κατάλληλη στήριξη, να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν ένα τέτοιο πρόγραμμα.

8. Μπορεί να ληφθούν μέτρα για την επαρκή και συστηματική εκπαίδευση δασκάλων στα ανθρώπινα δικαιώματα, με ειδική έμφαση στη μη-διάκριση και την ανάγκη για τον σεβασμό της διαφοράς. Οποιεσδήποτε πρωτοβουλίες αναλαμβάνονται θα πρέπει να παρακολουθεί κανείς την αποτελεσματικότητα τους.

9. Μπορεί επίσης να προωθείται η διοργάνωση διαπολιτισμικών δραστηριοτήτων (όπως συναυλίες, εκθέσεις, φεστιβάλ, εργαστήρια, ημερίδες, σεμινάρια κ.τ.λ.), με χρηματοδότηση από το κυπριακό κράτος.



Εισηγήσεις όσον αφορά την ενημέρωση Δημοσίων Υπαλλήλων

10. Υψηλά ισταμένοι κυβερνητικοί υπάλληλοι θα πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένοι για θέματα που αφορούν τους πρόσφυγες για να εξασφαλιστεί, μέσω αυτών, ισορροπημένη δημόσια πληροφόρηση.

11. Οι υπεύθυνοι σε θέματα πολιτικής της κυπριακής κυβέρνησης καθώς επίσης και όσοι δημόσιοι υπάλληλοι παρέχουν υπηρεσίες στους πρόσφυγες θα πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένοι για τα δικαιώματα των προσφύγων προκειμένου (α) οι πρόσφυγες να έχουν αποτελεσματική πρόσβαση στα δικαιώματα που τους παρέχει η νομοθεσία και (β) να λαμβάνονται υπόψη οι ανησυχίες και τα προβλήματα των προσφύγων.

12. Οι υπεύθυνοι σε θέματα πολιτικής της κυπριακής κυβέρνησης καθώς επίσης και όσοι δημόσιοι υπάλληλοι παρέχουν υπηρεσίες στους πρόσφυγες, ειδικά οι κοινωνικοί λειτουργοί, οι λειτουργοί στον τομέα της υγείας, της εκπαίδευσης καθώς επίσης και οι λειτουργοί του Γραφείου Εργασίας θα πρέπει να είναι άρτια εκπαιδευμένοι όσον αφορά τις δυσκολίες ή προβλήματα που ενδεχομένως να έχουν οι πρόσφυγες, όπως δυσκολίες στην επικοινωνία λόγω της γλώσσας και γενικά λόγω των πολιτισμικών /θρησκευτικών διαφορών. Επίσης θα πρέπει οι εν λόγω λειτουργοί να τυγχάνουν εκπαίδευσης και για ειδικές κατηγορίες προσφύγων, όπως είναι για παράδειγμα οι πρόσφυγες που έχουν υποστεί βασανιστήρια /εξευτελιστική /ταπεινωτική μεταχείριση στη χώρα τους και για το πως θα πρέπει να αντιμετωπιστούν οι οποιεσδήποτε επιπτώσεις (σωματικές και ψυχολογικές) που μπορεί να φέρει ο πρόσφυγας λόγω των βασανιστηρίων ή άλλης μορφής κακομεταχείρισης.

13. Όσον αφορά την εκπαίδευση των υπαλλήλων των Επαρχιακών Γραφειών Εργασίας θα πρέπει να εστιάζεται στα ακόλουθα θέματα: τα δικαιώματα των προσφύγων για πλήρη πρόσβαση στην αγορά εργασίας, την αξιολόγηση των προσόντων και δεξιοτήτων των προσφύγων, την υποβολή παραπόνων των προσφύγων για ρατσιστική μεταχείριση από πλευράς εργοδοτών, καθώς επίσης και τη βελτίωση των ικανοτήτων των υπαλλήλων στον τομέα της επικοινωνίας περιλαμβανομένης και της ανάπτυξης μίας διαπολιτισμικής συνείδησης κι ευαισθησίας.

14. Όσον αφορά την εκπαίδευση των κοινωνικών λειτουργών των Επαρχιακών Γραφείων Ευημερίας θα πρέπει να εστιάζεται στα θέματα που αναφέρονται στην παράγραφο 12 και ειδικότερα στις προϋποθέσεις για την αποτελεσματική ένταξη των προσφύγων στην κοινωνία της Κύπρου.

15. Γνώση ξένων γλωσσών και εκπαίδευση / εμπειρία με διαφορετικούς πολιτισμούς θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στα κριτήρια για τις προσλήψεις προσωπικού στις σχετικές υπηρεσίες.


Εισηγήσεις στον Τομέα της Στέγασης των προσφύγων

16. Τα Γραφεία Ευημερίας θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την παροχή βοήθειας στους πρόσφυγες προκειμένου να εξασφαλίσουν οι τελευταίοι επαρκή στέγαση.

17. Στις περιπτώσεις προσφύγων που πληρούν τα κριτήρια για την καταβολή δημοσίου βοηθήματος, στο οποίο περιλαμβάνεται και βοήθημα για το ενοίκιο, τα Γραφεία Ευημερίας θα πρέπει να καταβάλλουν το δημόσιο βοήθημα έγκαιρα κι αποτελεσματικά.

18. Πρόσφυγες που πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια για πρόσβαση στο κοινωνικό πρόγραμμα στέγασης «Νέα Πολιτική Στέγασης για μη-πρόσφυγες [του 1974]» θα πρέπει να επωφελούνται από αυτό με τον ίδιο τρόπο που επωφελούνται και οι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας.

19. Το έντυπο πληροφόρησης για τους πρόσφυγες θα πρέπει να διανεμηθεί και σε ιδιοκτήτες που ενοικιάζουν τα σπίτια τους σε πρόσφυγες.


Εισηγήσεις στον Τομέα της Επιμόρφωσης και Εκπαίδευσης

20. Μαθήματα για εκμάθηση της γλώσσας θα πρέπει να προσφέρονται δωρεάν στους πρόσφυγες. Τα μαθήματα θα πρέπει να είναι εντατικά, να ανταποκρίνονται στα ωράρια εργασίας των προσφύγων και στις ανάγκες των προσφύγων, και ειδικότερα να συνδέονται με τις διάφορες πτυχές της ένταξης (δηλ. εργασία, στέγαση κτλ). Θα πρέπει να προσφέρονται διαφορετικά προγράμματα εκμάθησης της γλώσσας για τις διάφορες ομάδες προσφύγων, όπως για ενήλικες, εφήβους και παιδιά.

21. Μαθήματα για την εκμάθηση της γλώσσας θα πρέπει να προσφέρονται και στους αιτούντες άσυλο, οι οποίοι είναι εν δυνάμει πρόσφυγες και σε περίπτωση αναγνώρισής τους θα έχουν ήδη μάθει τη γλώσσα ενόσω εκκρεμεί η διαδικασία εξέτασης της αίτησής τους για άσυλο.

22. Τα παιδιά προσφύγων θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε μαθήματα για την εκμάθηση της γλώσσας, ώστε να είναι σε θέση να παρακολουθούν το συνολικό κύκλο μαθημάτων που προσφέρει το εκπαιδευτικό σύστημα (Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης) . Τα προγράμματα για την εκμάθηση της γλώσσας που ήδη υπάρχουν σε ορισμένα σχολεία θα πρέπει να ενισχυθούν (δηλ. να γίνονται πιο εντατικά, και να καλύπτουν όλα τα παιδιά προσφύγων που παρακολουθούν μαθήματα σε δημόσια σχολεία).

23. Θα μπορούσαν να οργανωθούν μαθήματα για να γνωρίσουν οι πρόσφυγες την Κύπρο (δηλαδή την ιστορία της Κύπρου, τους θεσμούς, τις βασικές αξίες της κοινωνίας, ήθη και έθιμα καθώς και άλλες πτυχές της πολιτιστικής ζωής, κλπ). Στόχος τέτοιων προγραμμάτων, τα οποία φαίνεται να είναι δημοφιλή στην Ευρώπη, είναι να αποκτήσουν οι πρόσφυγες μία βασική ενημέρωση και κατανόηση για την κοινωνία, την κουλτούρα καθώς και τις υπηρεσίες του Κράτους- βασικές προϋποθέσεις για την αποτελεσματική ένταξη των προσφύγων. Τέτοια μαθήματα θα μπορούσαν να ενταχθούν στα πλαίσια μαθημάτων για την εκμάθηση της γλώσσας.

24. Οι πρόσφυγες θα μπορούσαν να ενταχθούν στο σχέδιο «Δράση για την επαγγελματική κατάρτιση και εργασία όσων λαμβάνουν δημόσιο βοήθημα», το οποίο χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.

25. Όταν οι πρόσφυγες αποκτήσουν τις βασικές γνώσεις της Ελληνικής γλώσσας θα πρέπει έγκαιρα και συστηματικά να διοχετεύονται σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης προκειμένου να βελτιώσουν τη θέση τους στην αγορά εργασίας.

26. Νεαροί πρόσφυγες θα μπορούσαν να διοχετευθούν και στο σύστημα μαθητείας, το οποίο εφαρμόζεται στη Δημοκρατία. Ωστόσο, για να εφαρμοστεί αποτελεσματικά η πρόταση αυτή, θα πρέπει το Συμβούλιο Μαθητείας να ενημερωθεί και να εφαρμόσει μέτρα τα οποία θα ενθαρρύνουν τους νεαρούς πρόσφυγες να ενταχθούν στο σύστημα μαθητείας.


Εισηγήσεις στον Τομέα της Εργασίας

27. Ένα επίσημο ενημερωτικό φυλλάδιο αναφορικά με τα δικαιώματα και υποχρεώσεις των προσφύγων στον τομέα εργασίας, θα μπορούσε να ετοιμαστεί και να κυκλοφορήσει κατάλληλα. Οι συγκεκριμένες πληροφορίες για το θέμα αυτό θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στο γενικό έντυπο πληροφόρησης για τους πρόσφυγες.

28. Οι διακρίσεις εναντίον των προσφύγων όσον αφορά στην πρόσβαση τους στην αγορά και στο χώρο εργασίας (ιδιάιτερα των γυναικών προσφύγων) θα πρέπει να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Θα πρέπει να τεθούν οι κατάλληλοι μηχανισμοί, ή να αξιοποιηθούν στο μέγιστο οι υφιστάμενοι, για την καταγγελία περιστατικών διακρίσεων καθώς επίσης και μέτρα τα οποία θα συμβάλουν στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης των προσφύγων.

29. Θα πρέπει να διασφαλιστεί η ίση μεταχείριση των προσφύγων με τους Κύπριους, όσον αφορά τις απολαβές και ωφελήματά τους.
30. Θα μπορούσε να δοθεί πρόσβαση στους πρόσφγυες στο πρόγραμμα για νεαρούς επιχειρηματίες, διασφαλίζοντας σε πρώτο στάδιο την ενημέρωσή τους (μέσω των Επαρχιακών Γραφείων Εργασίας) για τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να επωφεληθούν από το εν λόγω πρόγραμμα.


Εισηγήσεις για συμμετοχή της Κοινωνίας των Πολιτών

31. Ανάμιξη ΜΚΟ (Μη Κυβερνητικών Οργανισμών) και πρωτοβουλίες από κοινωνικούς φορείς για την ένταξη προσφύγων θα πρεπει να ενθαρρυνθεί και να χρηματοδοτηθεί. Συνεργασία μεταξύ των κυβερνητικών υπηρεσιών και ΜΚΟ όσον αφορά την ένταξη θα πρεπει να ενισχυθεί και να επεκταθεί, ειδικά μέσω προγραμμάτων επιχορήγησης των ΜΚΟ.

32. Οργανισμοί που προέρχονται από τους ίδιους τους πρόσφυγες χρειάζεται να ενισχυθούν με την κατάλληλη εκπαίδευση προκειμένου να ξεπεράσουν οργανωτικές και δομικές δυσκολίες και να μπορέσουν να λειτουργήσουν εποικοδομητικά.

33. Συμβούλια τα οποία να παρέχουν συμβουλές για την συμμετοχή των προσφύγων στην κοινωνία των πολιτών θα μπορούσαν να δημιουργηθούν και σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης.

Εισηγήσεις για τον Τομέα της Κοινωνικής Ευημερίας

34. Το Τμήμα Κοινωνικής Ευημερίας θα πρέπει να εξετάζει άμεσα τις αιτήσεις των προσφύγων για δημόσιο βοήθημα έχοντας υπόψη τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκονται πολλοί από αυτούς.

35. Το Παγκύπριο Συμβούλιο Ευημερίας θα μπορούσε να περιλάβει προσφυγικά θέματα στη χάραξη της πολιτικής του, αλλά και στις δραστηριότητές του, κάτι που προϋποθέτει την ενημέρωση του εν λόγω φορέα για τα δικαιώματα και υποχρεώσεις των προσφύγων. (Σημ. Το Παγκύπριο Συμβούλιο Ευημερίας εγκαθιδρύθηκε το 1973 για να συντονίζει τους εθελοντικούς οργανισμούς, να διαμορφώσει μία πολιτική εθελοντικής κοινωνικής πρόνοιας και να συνεργάζεται με τις αρμόδιες κυβερνητικές αρχές για την διαμόρφωση και εφαρμογή μίας κοινωνικής πολιτικής).